Moja konfiguracja przeglądarki Firefox - część użytkowa

Mozilla Firefox jest moją ulubioną przeglądarką, do korzystania z której zachęcam wszystkich (link do pobrania). Nie tylko z powodów ideologicznych (Firefox jest jedyną niezależną od wielkich korporacji przeglądarką; Mozilla jest fundacją non-profit), ale przede wszystkim dlatego, że jest to po prostu świetny program, którego autorzy liczą się z głosem użytkowników. Korzystam z Firefoksa od lat i przez ten czas udało mi się znaleźć kilka sztuczek, których istnienia zwykli użytkownicy mogą nie być świadomi, a które mogą znacznie uprzyjemnić korzystanie z przeglądarki. Zacznę od rzeczy dość powszechnie znanych, które mogły jednak umknąć osobom nieprzyzwyczajonym do możliwości konfiguracji swojej przeglądarki, żeby później przejść do rzeczy znanych głównie entuzjastom śledzącym fora dyskusyjne dotyczące Firefoksa.

1. Zmiany w interfejsie

Co może być zaskakujące dla byłych użytkowników Google Chrome, w przeciwieństwie do przeglądarki firmy Google, Firefox jest całkiem podatny na modyfikacje interfejsu. Osobiście nie przepadam za dostępem do zakładek poprzez przycisk biblioteki, ani przez menu. Wolę rozwiązania wymagające mniej kliknięć. Dlatego zawsze umieszczam dedykowany przycisk zakładek i historii obok paska adresu. Takich modyfikacji interfejsu można dokonać poprzez kliknięcie przycisku Menu ☰ / Więcej narzędzi / Dostosuj pasek narzędzi…. Zostanie wyświetlona specjalna karta, na której metodą przeciągnij i upuść można dostosować wygląd swojego paska narzędzi. Proces dokładniej opisano na stronie dokumentacji.

Firefox, oprócz wbudowanych motywów - jasnego i ciemnego, obsługuje też wiele innych barwnych motywów, dostępnych na stronie z dodatkami. Jeśli istniejące tam motywy Wam nie odpowiadają, możecie utworzyć własne na dedykowanej stronie Firefox Color.

2. Przydatne skróty

Oczywiście, jak większość programów, Firefox pozwala na obsługę z użyciem klawiatury. Nawet dla osób, które nie zwykły surfować po Internecie nawigując bez użycia myszki, znajdą się pewne skróty, które są szczególnie przydatne i warte uwagi. Poniżej zamieszczam moje ulubione:

Alt + Home - Przejdź do strony startowej,

Ctrl + O - Otwórz plik z dysku,

F5 lub Ctrl + R - Odśwież,

Ctrl + F5 lub Ctrl + Shift + R - Odśwież pomijając pamięć podręczną,

F6 lub Ctrl + L - Przejdź do paska adresu,

' - Znajdź szybko odnośnik,

/ - Znajdź szybko tekst,

Ctrl + W - Zamknij kartę,

Ctrl + Tab - Przełączanie kart w kolejności ostatnich wyświetleń,

Ctrl + Shift + T - Przywróć ostatnio zamkniętą kartę,

Ctrl + Shift + N - Przywróć ostatnio zamknięte okno,

Ctrl + H - Otwórz pasek boczny z historią,

Ctrl + Shift + H - Otwórz okno biblioteki z historią,

Ctrl + B - Otwórz pasek boczny z zakładkami,

Ctrl + Shift + O - Otwórz okno biblioteki z zakładkami,

Ctrl + I - Otwórz okno informacji o stronie.

• Podobnie jak w menedżerach plików, można zaznaczać wiele kart wciskając jednocześnie przycisk Ctrl, jak również grupę kart wciskając Shift przy klikaniu w nie myszką.

• Ctrl + kliknięcie lewym przyciskiem myszy lub kliknięcie środkowym przyciskiem myszy (rolką) na przycisk Odśwież otwiera obecną stronę w nowej karcie.

• Zduplikowanie karty możliwe jest nie tylko poprzez menu karty, lecz także poprzez wciśnięcie Ctrl i przeciągnięcie karty w inne miejsce na pasku kart.

Jeśli chcielibyście poznać więcej skrótów, wszystkie zostały objaśnione w oficjalnej dokumentacji.

3. Przydatne skróty paska adresu

Pasek adresu również ma w zanadrzu kilka ciekawych skrótów. Warto zacytować tutaj fragment oficjalnej dokumentacji Firefoksa:

Domyślnie, podczas wpisywania wyszukiwanych fraz w pasku adresu, na liście pod paskiem wyświetlane są podpowiedzi wyszukiwania z domyślnej wyszukiwarki oraz ze stron (zakładek, historii, otwartych kart), gdzie każda wyszukiwana fraza jest częścią tytułu, etykiety lub adresu URL. Jeśli poszukujesz wyniku z określonego typu, takiego jak zakładka lub otwarta karta, możesz przyspieszyć proces ich wyszukania, wpisując znaki specjalne:

^ – by wyświetlić jedynie pasujące elementy z historii przeglądania,

* – by wyświetlić jedynie pasujące elementy z zakładek,

+ – by wyświetlić jedynie pasujące elementy z zakładek, które zawierają etykiety,

% – by wyświetlić jedynie pasujące elementy z otwartych kart,

# – by wyświetlić jedynie te pasujące elementy, w których wyszukiwana fraza jest częścią tytułu lub częścią etykiety,

$ – by wyświetlić jedynie te pasujące elementy, w których wyszukiwana fraza jest częścią adresu (URL). Tekst „https://” lub „http://” w adresie URL jest ignorowany, ale „file:///” nie,

? – by wyświetlić jedynie podpowiedzi wyszukiwania.

Więcej o podpowiedziach paska adresu możecie przeczytać na stronie z oficjalną dokumentacją.

4. Słowa kluczowe zakładek

Jak każda przeglądarka, Firefox dysponuje funkcją zakładek. Do zakładki możemy dodać słowa kluczowe. Kiedy wpiszemy takie słowo kluczowe w pasku adresu przeglądarki i wciśniemy Enter, słowo kluczowe zostanie zastąpione adresem URL zakładki. Na przykład, jeśli utworzymy zakładkę o adresie URL https://reddit.com/ i nadamy jej słowo kluczowe r, to po wpisaniu r i zatwierdzeniu przyciskiem Enter, zostanie otwarta strona https://reddit.com/. Niby nic nadzwyczajnego, ale do takiego adresu URL możemy dodać w którymś miejscu fragment %s. Ten fragment zostanie zastąpiony czymkolwiek co wpiszemy w pasku adresu po słowie kluczowym. Na przykład, jeśli adres URL zakładki to będzie https://reddit.com/r/%s i w pasku adresu wpiszemy r firefox, następnie wciśniemy Enter, to zostaniemy przeniesieni bezpośrednio na stronę https://reddit.com/r/firefox.

5. Interesujące ustawienia

W ustawieniach programu - Menu ☰ / Ustawienia - znajdziemy wiele interesujących opcji.

W zakładce Ogólne warto zwrócić uwagę na:

• Przełączanie kart za pomocą Ctrl+Tab w kolejności ostatnich wyświetleń - ustawienie to sprawia, że przełączanie kart za pomocą skrótu Ctrl + Tab odbywa się w kolejności ostatnich wyświetleń, zamiast w kolejności, w której są ułożone w oknie przeglądarki. Przypomina to wtedy zachowanie skrótu Alt + Tab w większości systemów operacyjnych.

• Używaj automatycznego przewijania - ustawienie to sprawia, że po kliknięciu środkowym przyciskiem myszy na pustym obszarze strony internetowej, kursor myszy zmieni swój stan i pozwoli na inny sposób przewijania poprzez przeciągnięcie go w górę lub w dół.

W zakładce Uruchamianie możemy zmodyfikować wygląd naszej strony startowej.

W zakładce Wyszukiwanie możemy dodać osobny pasek wyszukiwania oraz zmienić ustawienia wyszukiwania, np. dodać lub usunąć dostępne wyszukiwarki oraz przypisać im własne słowa kluczowe.

Zakładka Prywatność i bezpieczeństwo to jest w ogóle materiał na osobny artykuł, bo można napisać tutaj bardzo dużo. Ale z kwestii użytkowych, warto zwrócić uwagę na sekcję Uprawnienia, a w niej na ustawienia Automatyczne odtwarzanie. Możemy tu zablokować automatyczne odtwarzanie materiałów wideo. Znacie te strony, które automatycznie zaczynają odtwarzać wideo, gdy tylko je otworzycie? To zablokuje im tę możliwość i będziecie mogli czytać w spokoju. W tej sekcji można również wyłączyć stronom możliwość proszenia o uprawnienie do wyświetlania powiadomień.

W zakładce Synchronizacja możecie skonfigurować synchronizację pomiędzy urządzeniami. Warto to zrobić, by móc np. współdzielić otwarte karty między komputerem i telefonem.

6. Zmiana ustawień zaawansowanych

Istnieje wiele ukrytych ustawień, niedostępnych poprzez interfejs przeglądarki. By się do nich dostać, należy w pasku adresu wpisać about:config, a następnie kliknąć Akceptuję ryzyko, kontynuuj. W tym miejscu warto wspomnieć, że te ustawienia nie bez powodu są ukryte. Nie ma gwarancji, że nie zostaną kiedyś zmienione lub usunięte. Zmiana niektórych ustawień może wpływać na bezpieczeństwo i stabilność pracy przeglądarki. Potraktuj to ostrzeżenie poważnie i zmieniaj tu ustawienia tylko, jeśli dokładnie wiesz co robisz. Poniżej zamieściłem jedynie te ustawienia, które nie wpływają na wydajność lub bezpieczeństwo programu. Większość istnieje od lat i ich zachowanie się nie zmienia.

• Zmiana browser.tabs.closeWindowWithLastTab na false sprawia, że okno przeglądarki nie zostaje zamknięte po zamknięciu ostatniej otwartej karty. Zamiast tego zostaje otwarta nowa, pusta karta.

• Zmiana mousewheel.min_line_scroll_amount z wartości 5 na większą lub mniejszą np. 20 - jeśli przeszkadza Ci to jak duży obszar przewijany jest przy jednym przekręceniu rolką myszki, to ta opcja pozwoli Ci to zmienić.

• Zmiana browser.link.open_newwindow.restriction na wartość 0 sprawia, że strony internetowe nie będą w stanie wymusić otwierania linków w nowym oknie. Zamiast tego, linki zostaną otwarte w nowej karcie.

• Zmiana browser.bookmarks.openInTabClosesMenu na false - jeśli otworzymy menu zakładek i klikniemy na zakładkę środkowym przyciskiem, żeby otworzyć ją w nowej karcie, przy domyślnym zachowaniu menu zakładek zostanie po tym zamknięte. Jeśli chcemy, żeby pozostało otwarte, możemy zmienić ustawienie tak jak opisano w tym punkcie.

• Zmiana browser.quitShortcut.disabled na true - W Firefoksie na systemie Linux istnieje skrót Ctrl + Q, który służy do zamykania programu. Q leży na klawiaturze bardzo blisko W, a skrót Ctrl + W służy do zamykania otwartej karty. Przez to część użytkowników Linuxa, która wyłącza sobie ostrzeżenie o zamknięciu programu skrótem, ma problem, bo bardzo łatwo jest przypadkowo zamknąć całe okno zamiast pojedynczą kartę. Pozbyć się ostrzeżenia i zapobiec przypadkowemu wyłączaniu programu można wyłączając skrót Ctrl + Q w przeglądarce poprzez zmianę ustawienia tak jak opisano w tym punkcie.

• Zmiana browser.compactmode.show na true sprawia, że w menu Dostosuj pasek narzędzi, w menu rozwijanym Gęstość i upakowanie pojawia się dodatkowa opcja Zwarte (niewspierane). Jakiś czas temu Firefox przestał wspierać kompaktowy tryb interfejsu, jednak jest on wciąż dostępny i działa, wymaga jednak zmiany tej opcji w about:config, by można go było wybrać na karcie dostosowywania. Jeśli jesteście miłośnikami kompaktowych interfejsów, to jest to opcja dla Was.

• Od jakiegoś czasu zmieniło się zachowanie Firefoksa co do otwierania plików PDF. Być może zauważyliście, że niektóre, pomimo otwarcia ich w karcie przeglądarki, zostają również pobrane na dysk, do katalogu pobranych plików. Wcześniej były pobierane do katalogu plików tymczasowych, lecz zachowanie to zmieniono ze względu na brak zrozumienia części użytkowników wcześniejszego zachowania przeglądarki. Jeśli nie chcecie, żeby w Waszym katalogu plików pobranych znajdowały się PDFy otwierane w przeglądarce, to możecie przywrócić wcześniejsze zachowanie Firefoksa. W tym celu wystarczy zmienić browser.download.start_downloads_in_tmp_dir na true. Jeśli nie chcecie, żeby te pliki w ogóle były zapisywane na dysku, wymuszenie takiego zachowania również jest możliwe. W tym celu, zamiast modyfikować już wspomniane ustawienie, zmieńcie browser.download.open_pdf_attachments_inline na true.

• Jeśli używacie Linuxa i środowiska graficznego KDE Plazma oraz boli Was fakt, że Firefox nie korzysta z natywnego dla środowiska KDE selektora plików, to możecie to zmienić. Na początek upewnijcie się, że macie zainstalowany pakiet xdg-desktop-portal-kde. Następnie zmieńcie: widget.use-xdg-desktop-portal.file-picker na wartość 1 oraz widget.use-xdg-desktop-portal.mime-handler na wartość 1.

• Jeśli denerwuje Was pływające powiadomienie o włączonym mikrofonie, gdy jakaś karta przeglądarki korzysta z mikrofonu, i jako informacja o dostępie do mikrofonu wystarczy Wam tylko symbol na tej karcie, która nagrywa, to możecie pozbyć się pływającego symbolu zmieniając następujące ustawienia: privacy.webrtc.legacyGlobalIndicator na false oraz privacy.webrtc.hideGlobalIndicator na true.

7. Przydatne dodatki

Firefox posiada wiele przydatnych dodatków i nie sposób wyliczyć oraz opisać je wszystkie. Poniżej wymienię tylko garstkę najbardziej popularnych:

• uBlock Origin - niezastąpione rozszerzenie do blokowania reklam. Dodatkowo najlepiej działa właśnie w Firefoksie. Jest to pierwszy dodatek, który instaluję na każdej przeglądarce. Mimo, że nie potrzeba w nim nic konfigurować, żeby pełnił swoją funkcję poprawnie zaraz po zainstalowaniu, to możecie być zainteresowani tym jaką dodatkową funkcjonalność ma do zaoferowania. Wszystko dobrze opisano na stronie Wiki projektu (wymagana znajomość języka angielskiego),

• Firefox Multi-Account Containers - jest to rozszerzenie pozwalające otwierać karty w osobnych kontekstach. Dodatek ten pozwala na zalogowanie się do wielu kont na jednej witrynie jednocześnie bez konieczności stosowania mechanizmów takich jak osobne profile przeglądarki (choć te również są dostępne w Firefoksie - dostęp do nich można uzyskać poprzez about:profiles). Więcej o funkcjach tego dodatku i sposobie korzystania można przeczytać na stronie z dokumentacją,

• Dark Reader - Tryb ciemny dla wszystkich stron internetowych,

• SponsorBlock - Omijanie sponsorowanych fragmentów w filmach na YouTube,

• Sidebery - Karty i zakładki w panelu bocznym przeglądarki,

• Tree Style Tab - Karty i zakładki w panelu bocznym przeglądarki,

• Simple Tab Groups - Grupowanie kart,

• Tab Stash - Organizacja kart.

Te i wszystkie inne dodatki są dostępne na stronie z dodatkami Mozilli. Warto tam zajrzeć. Znajdziecie tam wiele więcej przydatnych narzędzi. Może któreś z nich Wam się spodobają.

8. Firefox na Androida

Firefox jest też dostępny na system Android (link do pobrania). Cechą jaka odróżnia go od innych przeglądarek jest fakt, że można na nim instalować dodatki, tak jak można to robić na wersji desktopowej. Co prawda kolekcja dostępnych dodatków jest tutaj mocno okrojona, to jednak znajdziemy tu te najważniejsze. Osobiście korzystam z następujących dodatków:

• uBlock Origin - Tak, to ten sam uBlock Origin co na desktopie, o tej samej funkcjonalności. Ten potężny bloker reklam działa również na Firefoksie na Androida.

• Dark Reader - Coś dla nocnych marków. Rozszerzenie pozwala zmienić motyw stron internetowych na ciemny. Trzeba mieć jednak z tyłu głowy, że potrafi spowolnić ładowanie stron, ponieważ zmiana motywu jest operacją dość wymagającą obliczeniowo. Na telefonie może to być bardziej zauważalne niż na komputerze.

• Video Background Play Fix - Jeśli próbowaliście odtwarzać muzykę na stronie YouTube, pewnie zauważyliście, że po zablokowaniu ekranu muzyka przestaje grać. To ograniczenie nakładane przez stronę YouTube. Ten dodatek pozwala je obejść.

• Google Search Fixer - Firma Google często stosuje nieczyste zagrywki w stosunku do swoich konkurentów. W przypadku Firefoksa na Androida, Google serwuje użytkownikom starą wersję swojej wyszukiwarki Google Search, która jest mocno ograniczona względem tego co użytkownik może zobaczyć, gdy wejdzie na tę samą stronę korzystając z przeglądarki Google Chrome. Ten dodatek obchodzi to ograniczenie i sprawia, że użytkownikowi wyświetlana jest ta sama nowoczesna wersja wyszukiwarki Google co użytkownikom przeglądarki Google Chrome.

Wszystkie te dodatki można zainstalować wchodząc w Menu aplikacji ⋮ / Dodatki lub Menu / Ustawienia / Dodatki albo poprzez stronę internetową, wchodząc bezpośrednio w powyższe linki.

Oprócz dodatków, nie ma co się za bardzo rozpisywać na temat funkcji przeglądarki, ponieważ większość przydatnych ustawień jest pokazana użytkownikowi przy pierwszym uruchomieniu aplikacji. Rzeczy, o których warto jednak wspomnieć, to:

• Tak jak Firefox na komputery, Firefox na Androida wspiera synchronizację z innymi urządzeniami.

• Tutaj również, tak jak na desktopie, można zablokować automatyczne odtwarzanie wideo w ustawieniach przeglądarki.

• W Menu ⋮ / Ustawienia / Wyszukiwarki możliwe jest konfigurowanie własnych wyszukiwarek posiadających słowo kluczowe %s, podobnie jak miało to miejsce w przypadku zakładek opisanych w akapicie 4. tego artykułu - o słowach kluczowych zakładek.

• Możliwe jest przełączanie się pomiędzy otwartymi kartami gestem przeciągania w lewo lub w prawo na pasku adresu.

• Możliwe jest wyświetlenie historii danej karty i przejście do wybranego miejsca w historii poprzez przytrzymanie przycisku programowego Wstecz. Jest to odpowiednik kliknięcia prawym przyciskiem myszy na przycisku Wstecz w desktopowej wersji przeglądarki.

• Posiada obsługę bookmarkletów.

Podsumowanie

Prawie wcale nie poruszyłem kwestii zmiany ustawień dotyczących bezpieczeństwa i prywatności, ponieważ uważam, że nie należy ich mieszać z kwestiami czysto użytkowymi. To temat na zupełnie osobny artykuł, który postaram się utworzyć w przyszłości. Być może znaliście już część albo nawet wszystkie opisane wyżej funkcje, ale jeśli nie, to mam nadzieję, że znaleźliście tu coś, co przyda Wam się w codziennej pracy z Firefoksem. Generalnie zawsze polecam przejrzeć dostępne ustawienia, nie tylko Firefoksa, ale każdego programu z jakim często się pracuje. Mogą się tam skrywać rzeczy, które bardzo ułatwią nam pracę, choć nie są domyślnie włączone. Jeśli macie jakieś uwagi lub posiadacie w zanadrzu jakieś własne sztuczki, podzielcie się nimi w komentarzach :-)

Komentarze: